Bouw 2011

Het is nu ik dit schrijf al weer heel veel maanden verder en aan de hand van de foto’s zal ik er een kort verslagje van maken.

Aan het begin van 2011 zijn de laatste latten op de romp gelijmd en gespijkerd tot op dekhoogte. De lijm die ik hiervoor gebruikte is PU constructielijm. Aangezien de romp zowel van buiten als van binnen met een epoxylaag wordt afgewerkt zou het volstaan om er gewone houtlijm voor te gebruiken, maar dat ging mij net iets te ver. Wel een D4 lijm hiervoor gebruiken. Met de tubes waarin het wordt geleverd is het eenvoudig om een rups te leggen in het “holletje” van de voorgaande lat en een flinke dot op elk spant moet voldoende zijn. De volgende lat erop en vervolgens deze met RVS-nagels en een luchtpistool onderling en aan de spanten vastspijkeren. Na elke serie latten ( vier over de hele lengte per avond) werden ook de volgende dag de naden schoongemaakt van de eruit bruisende lijm. Dit scheelt een hoop saai werk om het achteraf voor 80 m2 te doen.

De volgende stap is het schuren van de romp zodat de volgende laag van 4mm okoumé triplex erop gelijmd kan worden. Vertellen is eenvoudiger dan doen. Tien weken lang, weekenden en avonden, schuren met de bandschuurmachine en korrel 40. Tig zakken schuurstof als resultaat, maar ook een romp die nu wat meer “aanraakbaar”is. In plaats van een hobbelweg en redelijk smooth resultaat.

Ondanks alle werkzaamheden om de spanten mooi strokend te krijgen blijkt er aan stuurboord toch nog een plek te zitten die iets terugvalt. Met een enkele laag triplex en wat schuurwerk verdwijnt dit als sneeuw voor de zon, of beter gezegd als stof voor de Tl-verlichting.

Ik heb het wel even gehad met die huid en daarom maar switchen naar een ander werk. Om de volgende laag erop te zetten moet ik eerst nog 40 platen van 4mm Okoumé verzagen in stroken van 10cm breed. Afspraken daarvoor worden gemaakt met een kanomaat die de beschikking heeft over een platenzaagmachine. Mijn dank Berend!

Alle koppen van de spanten worden onderling verbonden met een lange balk waartegen de reling kan worden geschroefd en het potdeksel op kan worden gemaakt. Hiervoor worden alle spanten voorzien van een pen die straks in deze balk valt. Het is zaak om er voor te zorgen dat dit op de goede hoogte gebeurd. Elk spant heeft zijn eigen hoek t.o.v. de horizontale lijn van het schip, maar verticaal moet de hoogte de lijn volgen van het dek. Alle spantkoppen worden rondom afgetekend en de pennen worden er handmatig aan gezaagd.
Veel plezier heb ik daarbij van een Japanse zaag. De zagen die wij normaal gebruiken zaagt bij de “uitgaande” slag, dus als je de zaag van je af beweegt. Een Japanse zaag is een trekzaag, die dus zaagt als je eraan trekt. IDEAAL om mooie rechte, en door het dunnen blad, mooie smalle zaagsneden te maken.

Vervolgens wordt er uit Hemlock een groot aantal lange latten gemaakt waaruit deze balk wordt opgebouwd. Minimaal de halve lengte van het schip, dus voor mij is dat een lengte van 7 meter. Dit is wel te kopen, maar ik zit met latten van 4 meter. Met een schuine kant van 1:12 worden twee latten gemaakt tot een lange van ruim 7 meter. Door het lijmen met epoxy heeft dit voldoende sterkte om straks te worden gebruikt. De pennen hebben een breedte van 2x de dikte van de houten balken en aan de binnen en buitenkant is er één latdikte aangehouden. Door nu een lat aan de buitenkant van de pennen te leggen en er één aan de binnenkant, blijft er precies de ruimte over voor twee latten op elkaar tussen de opeenvolgende spantkoppen. De balk wordt dus opgebouwd uit vier lagen, waarbij de gaten voor de pennen meteen worden meegenomen.

Om te voorkomen dat bij het samenstellen van deze balk het al vast komt te zitten aan de pennen van de spanten heb ik een boterhamzakje over elke pen geplaatst. Als alles dan gelijmd is kan ik het er zo weer vanaf tillen. Bij het samenstellen van deze balk moet er wel rekening mee gehouden worden dat de balk aan boven en onderzijde horizontaal moet worden geschaafd. Dus voldoende overmaat is een must.

Na het lijmen wordt handmatig de bovenzijde vlak geschaafd. Een waterpasje doet daarbij wonderen. Na het schaven van de bovenzijde wordt de balk door de vandiktebank gehaald en is de onderzijde ook op de juiste hoek gebracht. Voilá een mooie strokende balk over de totale lengte van het schip.

Aan dek is het nog steeds een zooitje. Losse platen liggen er over de dekbalken en telkens moet je goed uitkijken dat je niet ergens naast stapt. Omdat ook de romp en het dek straks met een mooie curve op elkaar aan moeten sluiten wil ik nu eerst de dekplaten pasmaken, alle volgende lagen zullen nu de kopse kanten van het 15mm multiplex afdichten en zal inwateren voorkomen. Dit is een fenomeen dat je bij de bouw telkens in de gaten moet houden. Hoe voorkom ik dat kops hout ten alle tijden NIET aan de “buitenlucht” wordt blootgesteld. Helaas is dat niet altijd te voorkomen, maar de kwetsbare plekken verdienen de volle aandacht.

Nogmaals wordt de curve van het dek gecontroleerd en de balken die de zeeg volgen worden nog eens extra gecontroleerd zodat een en ander goed strookt. Met behulp van mallen worden de verschillende dekdelen uitgezaagd, pasgemaakt en geschroefd. De delen worden nog niet definitief vastgezet, omdat er eerste ook nog een plafond, isolatie en eventuele versterkingen voor beslag geplaatst moeten worden. In ieder geval is het lopen over dek nu een stuk veiliger geworden. Het ziet er ook nog eens mooi uit en de zeeg kan nogmaals gecontroleerd worden. Een millimetertje is hier opeens veel, terwijl op andere plaatsen het niet op zal vallen.

Het is nodig is om één en ander vloeiend te laten verlopen. Vooral bij de spantkoppen is dat een lastig werkje, terwijl halverwege je er snel teveel materiaal weghaalt en er een mooie golf ontstaat die je natuurlijk niet wilt hebben.

Een van de “zware” balken aan dek is de golfbreker voor de kuip. Deze geeft extra steun aan de opbouw, waar de mast doorheen steekt en moet ook als fundatie dienst doen voor de twee schootlieren. Uit enkele stukken mahonie wordt dit samengesteld. Omdat ik slechts de beschikking heb over kleine machines, is het noodzakelijk om elk deel al vooraf zo goed mogelijk in vorm te brengen, teneinde  de juiste vorm te krijgen met alle rare hoeken die nodig zijn om een en ander goed aan te laten sluiten. Niet op de foto’s nog te zien zijn de halfronde delen die ertegen gezet worden als fundatie voor de lieren. Deze heb ik gemaakt door twee blokken te lamineren en die op de houtdraaibank rond te maken. 

De achterkant van de boot heeft ook nog een spiegel nodig en gestart wordt met een zware teak gelamineerde onderbalk. Teak is lastig te buigen, maar met veel klemmen en stukken hoekijzer is het wel in model te krijgen. De dubbele kromming is een uitdaging en het ter plekke samenstellen dan niet echt moeilijk meer.lamineren van de "drempel"balk voor de spiegel Op de foto is te zien dat de onderste balk bestaat uit twee delen, een zeg maar brede onderbalk met daarop een ongeveer vierkante balk waar de staanders in worden ingelaten met pennen.

Aan de hand van de tekeningen wordt bepaald onder welke hoek en op welke plek de staanders moeten worden geplaatst en deze worden opgesteld. Van oude gymnastiekkasten heb ik prachtig super droog iroko. Het grote nadeel van iroko is dat er ongekend grote spanningen in het hout kunnen ontstaan en als je een balk of plaat verzaagd er nog al eens erg kromme delen ontstaan. Gelukkig heb ik hieruit voldoende dikke delen kunnen halen voor de staanders. De schroefgaatjes worden gewoonweg geplamuurd. Pennen zagen en de gaten maken na het aftekenen is verder geen probleem.

De volgende stap is de ronding van de spiegel. met een dunne lat wordt die uitgezet  over de koppen van de staanders, afgetekend en de koppen voorzien van pennen. Maar nu nog de topbalk. Deze is wel erg rond in twee richtingen en heeft een dikte van zo’n 5cm vierkant. Door 3×3=9 latten te gebruiken kan dit worden gemaakt. Lijmen met epoxy en veel RVS-spijkers geeft uiteindelijk het goede resultaat. Met een beetje plamuur is zelfs de onderzijde glad. In de fotoserie is één en ander wel te zien.

Voor een overzicht van alle foto’s van de bouw in 2011 klik hier